يكي از مسائل مورد بررسي در گروه سني نوآموزان پيش دبستان و دانش آموزان دبستاني، مساله ي دير خوابيدن و دير بيدار شدن و به عبارتي مهارت مديريت زمان خواب است.

اين مساله علاوه بر ايجاد مشكلات يادگيري و تاثير بر سلامت جسمي و رواني كودك، مي تواند براي معلمان و مسئولان مدرسه نيز مشكلاتي به وجود آورد.

كودكان معمولا به دليل سطح بالاي انرژي تمايل دارند تا ساعات زيادي از شب بيدار مانده و به فعاليت بپردازند. اين درحالي است كه بدن آن ها به ۱۰ تا ۱۲ ساعت خواب مفيد نياز دارد.

عدم تامين اين مقدار از استراحت مي تواند منجر به خستگي و بي حوصلگي در طي روز و ايجاد مشكلاتي در امر يادگيري و توجه شود.

بر اساس مشاهدات انجام شده، اين دانش آموزان معمولا در طي روز نيز به لحاظ خلقي عصبي تر هستند.

در روابط بين فردي بيشتر پرخاش مي كنند و به دليل رفتارهاي بين فردي آسيب رسان، بيش از ساير كودكان در روابط دوستانه طرد مي شوند.

اگر فرزند شما نيز در تنظيم زمان خواب موفق به كسب مهارت نشده است، مي توانيد با مطالعه ي موارد زير در اين مسير به او كمك كنيد.

شش گام ساده و مهم به منظور تنظيم خواب كودك
۱. بهتر است حتي الامكان از خواب عصرگاهي كودكاتن به روش هاي مختلف از قبيل پرت كردن حواس آن ها به وسيله ي فعاليت هاي جذاب ديگر جلوگيري كنيد.

با اين كار، تنظيم زمان خواب به راحتي صورت مي گيرد.

۲. سعي كنيد از طريق گفت و گو با فرزندتان، برنامه اي نسبتا مشخص براي فعاليت هاي مختلف از قبيل انجام تكاليف، تماشاي تلوزيون، زمان صرف شام، بازي و خواب مشخص كنيد.

از اين طريق كودك شما علاوه بر يافتن راه حل براي مساله ي ديرخوابيدن، به تمرين مهارت برنامه ريزي روزانه خواهد پرداخت كه يكي از مهم ترين مهارت ها در جهت خودتنظيمي است.

براساس پژوهش ها، اين مولفه يكي از مهم ترين ويژگي هاي شخصيتي افراد موفق است كه پايه هاي اصلي آن از دوران كودكي شكل مي گيرد.

براي اجراي اين گام به اين نكته توجه داشته باشيد كه برنامه ريزي روزانه به معناي برنامه ريزي كردن زمان هاي روازنه ي كودك توسط شما نيست.

شيوه ي صحيح انجام اين كار، قرار گرفتن در كنار كودك و تشويق اوبه منظور داشتن برنامه اي براي ساعات مختلف شبانه روز از طريق گفت و گو است.

۳. تعطيلات آخر هفته اگر چه زمان خوبي براي دركنار هم بودن است، اما زنگ خطري است كه مي تواند برنامه ي هفتگي منظم كودكت ان را از طريق رفتن به مهماني يا دير خوابيدن به دليل تعطيلي روز بعد تهديد كند.

پيشنهاد مي كنيم در اين خصوص سعي كنيد حتي الامكان برنامه ي ديد و بازديد هاي خانوادگي را به گونه اي تنظيم كنيد كه فرزندتان زماني براي استراحت بيشتر داشته باشد و صبح روز بعد با بي حوصلگي و خستگي وارد مدرسه نشود.

۴. انجام كارهاي هيجان انگيز در شب هاي غير تعطيل مي تواند منجر به ديرتر خوابيدن شود.

مي توانيد با توضيح اين مساله براي فرزندتان، فعاليت مناسب تري مانند گوش دادن به يك موسيقي كودكانه و آرامش بخش را جايگزين فعاليت هاي پرهيجان قبل از خواب كنيد.

۵. نكته ي مهمي كه مي تواند در افزايش عزت نفس و اميد فرزندتان موثر واقع شود، مرور اتفاقات خوب هر روز قبل از خوابيدن است.

به عنوان مثال مي توانيد قبل از خواب از طريق طرح سوالاتي مانند ” امروز چه چيزهاي خوبي برايت داشت؟

” توجه كودك را از نكات منفي به سمت موفقيت ها سوق داده و خودكارآمدي و اميد را در او افزايش دهيد.

ممكن است مشغوليت ذهني كودك به مسائل روزمره اي كه موفق به يافتن راه حل براي آن ها نشده است، مانع از خواب خوب شبانه شود.

دعوا با دوست، گم كردن مداد رنگي، انتخاب نشدن در كلاس، قلدري كردن اطرافيان و …

از جمله مسائلي هستند كه مي توانند كودكان را دچار اضطراب و تشويش كرده و بر اشتها، خواب و اميدواري شان تاثير منفي بگذارند.

در اين صورت با فرزندتان گفت و گو كنيد و با ايجاد اميد براي يافتن راه حل مناسب، از تشويش ذهني اش بكاهيد.

۶. به اين نكته توجه داشته باشيد كه تغيير عادت ها امري دشوار و زمان بر است. بنابراين اگر فرزندتان با مساله ي دير بيدارشدن روبه روست نمي توان انتظار معجزه داشت.

آنچه مهم است آن است كه بتوانيد به كمك فرزندتان “برنامه اي نوشته شده و عيني ” براي زود بيدار شدن در طي روزهاي هفته تنظيم كنيد و در اين مسير، پيشرفت هاي هرچند جزئي او را نيز مورد توجه و تشويق كلامي قرار دهيد.

مي توانيد مواردي را نيز از طريق توافق با خود كودك به عنوان تشويق او در آخر هفته در نظر بگيريد.

بايد مراقب باشيد تا فرزندتان تشويق را رشوه برداشت نكند. بر اساس قانون پيامدهاي طبيعي، به موقع خوابيدن و زود بيدار شدن پيامدهاي مفيدي براي خود كودك به دنبال خواهد داشت.

بنابراين در نظر گرفتن جوايز متعدد براي اين كار بي معناست. بهترين حالت مي تواند آن باشد كه به صورت تصادفي و يا پس از گفت و گو، با ارايه ي نوعي از تشويق كننده ها او را متوجه پيشرفتش كنيد.

اين تشويق مي تواند شامل جملات مثبت و اميد بخش و يا هديه اي باشد كه شما براي كودك تان در نظر مي گيريد.جديدترين روش هاي روانشناسي كودك

استفاده از كدام نوع تشويق موثرتر است؟
در مسير اجراي اين برنامه و در صورت موفقيت كودك، در استفاده از مشوق هاي رفتاري و كلامي دست و دلباز باشيد.

بر اساس پژوهش ها، استفاده از اين نوع مشوق ها، نقش زيادي در رشد عزت نفس فرزندتان خواهد داشت.

اين در حالي است كه تقويت كننده هاي مادي مانند انواع جوايز و هدايا پس از مدتي اثر تقويت كننده ي خود را از دست خواهند داد.

نمونه اي از اين نوع تشويق ها عبارتند از :
لبخند زدن
در آغوش گرفتن
به كاربردن جملاتي از قبيل : ” آفرين “، ” تو عالي هستي “، اين هفته واقعا كار بزرگي كردي كه تونستي صبح ها به موقع آماده شوي “.
جالب است بدانيد با به كار بردن جملات به ظاهر ساده ي بالا، بزرگ ترين سرمايه گذاري رواني براي آينده ي فرزندتان را آغاز كرده ايد.

منبع:كانون مشاوران ايران-با دير بيدارشدن فرزندم چه كنم ؟