سندرم ايمپاستر (imposter syndrome) شامل احساس شك به خود و بي‌كفايتي است كه علي‌رغم تحصيلات، تجربه و موفقيت‌ها ادامه مي‌يابد و به زندگي فردي و اجتماعي افراد آسيب زيادي را وارد مي كند.

نام ديگر اين سندرم نشانگان خودويرانگري مي باشد. تحقيقات اوليه كه اين پديده را بررسي مي‌كرد، عمدتاً بر زنان موفق متمركز بود. با اين حال، بعداً مشخص شد كه سندروم ايمپاستر مي تواند هر كسي را در هر حرفه اي، از دانشجويان فارغ التحصيل گرفته تا مديران ارشد تحت تاثير قرار دهد.

در اين شرايط حتي زماني كه ديگران استعدادهاي شما را ستايش مي كنند، موفقيت هاي خود را به زمان بندي و خوش شانسي مربوط مي دانيد. شما باور نمي كنيد كه داشته هاي خود را بر اساس شايستگي هاي خود به دست آورده باشيد و مي ترسيد كه ديگران نيز در نهايت متوجه همين موضوع شوند و داشته هاي خود را از دست دهيد.

نشانه هاي سندرم ايمپاستر
در نتيجه عوامل گفته شما، شما خود را تحت فشار قرار مي دهيد تا سخت تر كار كنيد تا مشكلات زير را جبران كنيد.

ديگران را از تشخيص كاستي ها يا شكست هاي خود بازداريد
آنچه را كه كمبود هوش خود مي دانيد جبران كنيد.
احساس گناه به خاطر «فريب دادن» افراد ديگر را كاهش دهيد.
احساس بي ارزشي براي توجه يا محبت.
دست كم گرفتن دستاوردها.
سندرم ايمپوستر و علائم آن مي تواند به طرق مختلف ظاهر شود، از جمله:
در محل كار:
افرادي كه اين سندرم را دارند، اغلب موفقيت خود را به جاي توانايي ها و اخلاق كاري خود به شانس نسبت مي دهند، كه مي تواند آن ها را از درخواست افزايش حقوق يا درخواست ترفيع باز دارد. آن ها همچنين ممكن است احساس كنند كه بايد براي رسيدن به استانداردهاي غيرممكني كه تعيين كرده اند، بيش از حد كار كنند.

در خانه:
هر پدر و مادري احتمالاً مي‌توانند زماني را به ياد بياورند كه احساس مي‌كنند براي مسئوليت بزرگ كردن فرزند خود ناآگاه، ناتوان و كاملاً آماده نيستند. اگر اين احساسات كنترل نشوند، والدين ممكن است براي تصميم گيري براي فرزندشان از ترس اينكه قرار است زندگي آن ها را به هم بزنند، دچار مشكل شوند.

در مدرسه:
دانش‌آموزان ممكن است از صحبت كردن در كلاس يا پرسيدن سؤال اجتناب كنند، زيرا مي‌ترسند معلم‌ها يا همكلاسي‌ها فكر كنند آن ها توانايي و هوش كافي را ندارند.

در روابط:
برخي افراد احساس مي‌كنند كه ارزش محبتي كه از طرف يك فرد مهم دريافت مي‌كنند را ندارند و مي‌ترسند كه شريك زندگي‌شان متوجه شود كه واقعاً آنقدرها هم عالي نيست.

با گذشت زمان، اين مي تواند چرخه اي از اضطراب، افسردگي و احساس گناه را تقويت مي كند.

انواع نشانگان خودويرانگري
انواع سندروم به طور خلاصه در ادامه توضيح داده شده است:

«كمال‌گرايان» انتظارات بسيار بالايي از خود دارند و حتي اگر ۹۹ درصد از اهداف خود را برآورده كنند، احساس شكست مي‌كنند. هر اشتباه كوچكي باعث مي شود كه آن ها شايستگي خودشان را زير سوال ببرند.

«تخصص گرا» اين افراد قبل از شروع پروژه احساس نياز به دانستن تمام اطلاعات دارند و دائماً به دنبال گواهينامه يا آموزش هاي جديد براي بهبود مهارت هاي خود هستند.

«كار فردي» افرادي كه تمايل به كار فردي دارند احساس مي كنند كه بايد وظايف خود را انجام دهند و اگر نياز به كمك داشته باشند، فكر مي كنند كه شكست خورده يا كلاهبردار هستند.

«سوپرمن ها» خود را تحت فشار قرار مي دهند تا بيشتر از اطرافيانشان كار كنند تا ثابت كنند كه فريبكار نيستند. آن ها نياز به موفقيت را در همه جنبه هاي زندگي را احساس مي كنند ( در محل كار، به عنوان والدين، به عنوان شريك زندگي) و ممكن است زماني كه كاري را انجام نمي دهند، استرس داشته باشند.

منبع:كانون مشاوران ايران-هر چيزي كه بايد در مورد سندرم ايمپاستر بدانيد