چگونه ارتباط موثري با همسر خود داشته باشيم؟ رابطه مانند تنفس طبيعي، نيازمند توجه و آگاهي است.

فرآيند ارتباطي يك سيستم دايره‌اي است كه خود را تغذيه مي‌كند و زماني كه عناصر در بازي با يكديگر به شيوه‌اي هماهنگ و به سمت جهت‌هاي مشترك حركت مي‌كنند، ارزش مثبت و عملكردي به خود مي‌گيرد.

برعكس، زماني ارزش منفي و ناكارآمدي به خود مي گيرد كه عناصر درگير به شكلي ناهماهنگ با يكديگر تركيب شوند و به سمت جهات غير مشترك گرايش پيدا كنند و به «آشوب» شكل دهند.

ارتباط موثر چيست؟
ارتباطات را مي توان به عنوان پلي كه افراد را به يكديگر متصل مي كند، ترسيم كرد، ماده اي كه پل از آن ساخته شده است تركيبي از ويژگي هايي است كه متعلق به افرادي است كه با يكديگر در تماس هستند. استحكام و جهت پل به عناصر مختلف در بازي بستگي دارد.

در اين ميان، توانايي گوش دادن ، ماهيت احساسات شخصي، باورهاي هر يك، اتوماسيون هاي ايجاد شده در جريان تجربه زندگي، انتظارات فردي، ترس ها، اميدها.

وقتي پل ها ضعيف هستند، يكي به سختي موفق مي شود به ديگري برسد. فاصله اي پديدار مي شود كه رسيدن به نقطه اي را كه بتواند تنش ها، دردها و ترس ها را كاهش دهد، پيچيده، دشوار و گاهي غيرممكن مي كند.

مشكلات ارتباطي زوجين
اين وضعيتي است كه بسياري از زوج هاي مشكل دار با آن روبرو هستند.

در ازدواج‌هاي بحراني، لذت گفتگو در انبوهي از تظاهرات عصباني، ايده‌هاي نادرست، سوء تفاهم‌ها از بين مي‌رود. نگاه‌هاي آگاهانه، كنايه‌هاي شوخ‌آميز و رمزهاي شخصي جاي خود را به نگاه‌هاي خشمگين، مراجع انتقادي و تهديدهاي پنهان مي‌دهد.

ريتم گفت و گو زماني كه تفاوت در سبك هاي مكالمه، منافع و ديدگاه هاي متضاد، سوء تفاهم ها در يك رابطه انباشته مي شود، به تدريج به هم مي خورد.

بسياري از زوج ها فاقد مهارت هاي خاص گفتگوي زناشويي هستند و در نتيجه ناخواسته باعث ساييدگي ها، سوء تفاهم ها و نااميدي هاي مداوم مي شوند.
مشاهده اينكه در زوج هاي بحران زده «ارتباط وجود ندارد» به كليشه تبديل شده است، اما حقيقت زيادي در آن وجود دارد.

رابطه موثر شاد زوجين
از دهه‌هاي ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، تحقيقات نشان داده است كه زوج‌هاي شاد و ناراضي ، و همچنين زوج‌هاي باثبات و آن‌هايي كه در معرض خطر طلاق هستند، تا چه حد از نظر تعامل و سبك ارتباطي متفاوت هستند.

سبك تعامل در زوج‌هاي ناراضي با ناهماهنگي بيشتر و ارتباط نامطلوب‌تر هم در سطح آنالوگ (غير كلامي) و هم در سطح ديجيتال (كلامي) مشخص مي‌شود، حتي اگر منفي غيركلامي به طور كلي به ميزان بيشتري مشاهده شود.

اغلب مشكلات كدگذاري سيگنال ارتباطي وجود دارد. زوج‌هاي ناراضي، در واقع، سبك ارتباطي دارند كه با اختلاف بيشتر بين محتواي مورد نظر و تأثير درك شده مشخص مي‌شود،

به طوري كه اغلب اتفاق مي‌افتد كه زوج‌هاي تحت درمان اغلب پيام‌هاي خنثي يا منفي را قضاوت مي‌كنند كه در عوض با نيت مثبت از طريق انتقال داده مي‌شوند. شريك علاوه بر اين، سبك تعاملي آنها با يك “منفي” قوي و در عين حال با سطح پايين “مثبت” مشخص مي شود.

روابط موثر در زوج هاي خوشبخت
رضايت، تعارف، همدلي، ابراز محبت، علاقه، تمجيد و توجه در زوج هاي ناراضي نسبت به زوج هاي خوشبخت كمتر است. از سوي ديگر، روابط متقابل در زوج هاي ناراضي با طعنه، انتقاد، القاب تحقيرآميز و تحقيرآميز، اختلاف نظر، نگرش هاي دفاعي، بي توجهي، بي علاقگي، تهديد و ارعاب مشخص مي شود. علاوه بر اين، رفتارهاي آشتي و تنظيم تعارض مانند تغيير موضوع، نقل قول، پذيرش و غيره كمتر ديده مي شود.

ارتباط نامناسب زوجين
به لطف كار گاتمن (۱۹۷۶، ۱۹۹۴) توضيح نظري در مورد تعامل و ارتباط بسيار نامناسب در زوج هاي ناراضي اصلاح شده است. بر خلاف تحقيقات اوليه، كه خود را محدود به توصيف تفاوت‌هاي ذكر شده بين زوج‌هاي ناراضي و شاد به لحاظ كمي منفي يا مثبت مي‌كرد، گاتمن عمدتاً توانايي زوج‌ها را براي جبران تعاملات منفي با زوج‌هاي مثبت بررسي كرد.

نويسنده بر اساس نظريه تعادل در ازدواج (“تئوري تعادل”)، پنج زير گروه را در زوج هاي شاد و ناشاد فرض مي كند كه به طور قابل توجهي در سبك هاي تعامل آنها متفاوت است.

هر قدر هم كه آدم تلاش كند، نمي تواند در برقراري ارتباط كوتاهي كند.
فعاليت يا عدم فعاليت، كلمات يا سكوت
همگي داراي ارزش پيام هستند:
آنها بر ديگران تأثير مي گذارند و ديگران
نيز به نوبه خود نمي توانند
به اين ارتباطات پاسخ ندهند
و از اين طريق نيز ارتباط برقرار مي كنند.

پل واتزلاويك

در حالي كه زوج‌هاي ناپايدار و زوج‌هاي تأييدكننده ، و همچنين زوج‌هاي اجتناب‌كننده، با چشم‌انداز ازدواج نسبتاً پايدار متمايز مي‌شوند، زوج‌هاي متخاصم و زوج‌هاي متخاصم جدا در معرض خطر بالاي طلاق هستند.

از تعاملات منفي دور شويد
به گفته گاتمن (۱۹۹۴)، تعداد تعاملات منفي به خودي خود براي پيش آگهي تعيين كننده نيست، بلكه توانايي تنظيم زوج به منظور تعديل متعادل است. طبق مطالعات وي، زوج هاي باثبات نسبت مثبت به منفي ۵:۱ دارند.

از نتايجي كه از يك مطالعه توسط روانشناس پاتريشيا نولر (۱۹۸۰) به دست آمد، تفاوت ها در رابطه با درك ارتباط بين زوج هايي كه سازگاري زناشويي خوبي دارند و آنهايي كه در مشكل هستند مشهود است.

زوج‌هاي ناراضي، در واقع، پيام‌هاي همسرشان را با دقت كمتري نسبت به زوج‌هاي شاد رمزگشايي مي‌كردند، اما در عوض مي‌توانستند پيام‌هاي غريبه‌ها را به خوبي زوج‌هاي شاد رمزگشايي كنند. از اينجا مي توان استنباط كرد كه كل فرآيند ارتباط كه خارج از ازدواج به خوبي انجام مي شود، در زوج هاي بحران زده كار مثبتي ندارد.

منبع:كانون مشاوران ايران-چگونه رابطه موثر تري با همسرتان داشته باشيد؟