ذهن آگاهي چيست؟

ذهن آگاهي يك تمرين كلي، براي آگاهي كامل تر از خود و محيط در لحظه حال است و به افراد كمك مي كند تا آگاهي خود را بر افكار، احساسات و واكنش هاي خود متمركز كنند (كه ممكن است مانع پيشرفت آن ها شود) و خود را بدون قضاوت و بدون اينكه تحت تأثير آن ها قرار گيرند بپذيرند.

جان كابات زين براي اولين بار در اواخر دهه ۱۹۷۰ ذهن آگاهي را وارد پزشكي غربي كرد و آن را به عنوان “آگاهي و توجه عمدي، در لحظه حال و بدون قضاوت نسبت به چيزهايي كه هستند” تعريف مي كند.

تمرين تمركز حواس و ذهن آگاهي به افراد اين امكان را مي‌دهد تا سرعت خود را كاهش دهند و متوجه شوند كه چگونه افكارشان احساسات و رفتارهايشان را هدايت مي‌كنند. ذهن‌آگاهي از طريق تكنيك‌هاي مختلف، راه‌هايي را به افراد مي‌آموزد تا خود را از الگوهاي فكري منفي رها كنند و در عوض ديدگاه‌ها و رفتارهاي مثبت جديدي را ايجاد كنند.

در حالي كه مبتني بر فلسفه شرق باستان و آموزه هاي بودايي است، ذهن آگاهي به هيچ فلسفه يا ديني محدود نمي شود. در عوض، اين «يك كيفيت طبيعي» است كه همه افراد دارند و مي‌توانند با تمرين منظم آن را پرورش دهند و توسعه دهند.

درمان مبتني بر ذهن آگاهي چيست؟
درمان ذهن آگاهي نوعي روان درماني است كه از طريق تمرين ذهن و تمركز سلامت رواني و جسمي را ارتقا مي دهد.

با هدايت درمانگر، مهارت ذهن آگاهي با تعادل مجدد شبكه هاي عصبي ياد گرفته و تمرين مي شود. اين به افراد اجازه مي دهد تا از افكار، احساسات و واكنش هاي خودكار (اغلب منفي) خود را كنترل كنند.

آن ها بيشتر از اينكه كجا هستند و چه مي كنند آگاه مي شوند بدون اينكه بيش از حد واكنش نشان دهند يا در اتفاقاتي كه در اطرافشان مي افتد غرق شوند.

تكنيك هاي ذهن آگاهي راه حلي طولاني مدت ارائه مي دهند كه افراد مي توانند پس از درمان در زندگي روزمره خود به استفاده از آن ها ادامه دهند. درمان مبتني بر ذهن آگاهي اكنون مسلماً يكي از حوزه‌هاي سلامت روان است كه سريع‌ترين رشد را دارد.

ذهن آگاهي در روانشناسي
تحقيقات در مورد استفاده از تكنيك‌هاي ذهن آگاهي در محيط‌هاي درماني ادامه دارد، اما مجموعه تحقيقات علمي فعلي دلگرم كننده است.

رويكرد ذهن آگاهي به عنوان درماني براي كمك به افراد براي مديريت طيف وسيعي از شرايط سلامت جسمي و رواني از جمله موارد زير استفاده مي شود:

اعتياد
اختلالات اضطرابي
درد مزمن
افسردگي
اختلالات اشتها
اختلالات شخصيت
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
اختلالات خواب (از جمله بي خوابي)
اختلالات علائم جسمي (از جمله فيبروميالژيا، IBS و سندرم خستگي مزمن)
مطالعات همچنين در مورد اثربخشي ذهن آگاهي در درمان طيف وسيع تري از مسائل سلامت جسماني مانند آسم، سرطان سينه، بيماري مزمن انسدادي ريه، ايدز، لوپوس، علائم يائسگي، آرتريت روماتوئيد و ديابت نوع ۲ ادامه دارد.

انواع درمان ذهن آگاهي
مداخلات مبتني بر ذهن آگاهي روشي پذيرفته شده و معتبر براي درمان علائم مرتبط با بسياري از اختلالات رواني و عاطفي هستند. آن ها يكي از كاربردي ترين انواع درمان هستند و مي توانند به عنوان يك درمان مستقل يا در تركيب با ساير انواع درماني استفاده شوند. درمان هايي كه اغلب از تكنيك هاي ذهن آگاهي استفاده مي كنند عبارتند از:

شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي MBCT) )
شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي نوعي CBT است كه براي كمك به افرادي كه از حملات مكرر افسردگي رنج مي برند، استفاده مي شود. شناخت درماني از تمرين هاي مراقبه و ذهن آگاهي استفاده مي كند و با اين كار روند درمان را بهبود مي بخشد.

اين درمان شامل پذيرش افكار و احساسات بدون قضاوت به جاي تلاش براي تجزيه و تحليل بيش از حد يا تغيير محتواي آن ها است. با اين روش افراد مي توانند تغييري اساسي در رابطه خود با افكار و احساساتي كه در عود افسردگي نقش دارد ايجاد كنند و ياد بگيرند كه به طور مؤثرتري به آن ها پاسخ دهند.

منبع:مركز مشاوره و روانشناسي مشاورانه-درمان مبتني بر ذهن آگاهي و تمركز