آلبرت بندورا بنيانگذار نظريه شناختي اجتماعي معتقد است عوامل شخصي (از جمله باورها، انتظارات، نگرش ها، دانش ها، راهبردها ومانند اين ها)، رويدادهاي محيطي(فيزيكي واجتماعي) و رفتارهاي (عملي وكلامي) فرد با يكديگر تاثير و تاثر متقابل دارند و هيچ يك از اين سه جز را نمي توان جدا از اجزاي ديگر به عنوان تعيين كننده رفتار انسان به حساب آورد. بندورا اين تعامل سه جانبه را تعيين گري متقابل (جبر متقابل) مي نامد (سيف، 1387).

بندورا فرايندهاي شناختي را در تعيين رفتار آدمي بسيار مهم مي داند. طبق نظر او رفتار مي تواند شديدا تحت تاثير تخيلات فرد باشد. از آن جايي كه رفتار فرد دست كم تا حدودي به وسيله فرآيندهاي شناختي او تعيين مي شود، اگر اين فرآيندها به درستي واقعيت را منعكس نكند، موجب رفتار ناسازگارانه مي شود. بندورا چند دليل براي ايجاد فرايند هاي شناختي معيوب به دست مي دهد.

نخست اين كه، اعتقادات غلط در كودكان ممكن است به اين علت به وجود آيند كه چيزها را بر اساس ظاهرشان ارزيابي مي كنند. دوم اين كه خطاي فكري مي تواند از اطلاعات حاصل از شواهد ناكافي به وجود مي آيد. مثلا يادگيري ناشي از تصوراتي كه توسط رسانه ها و وسايل ارتباط جمعي منتقل ميشود. مردم تا حدي تصورا تشان را درباره واقعيت هاي اجتماعي كه هيچ گونه تماس مستقيمي با آن ها نداشته اند از راه صحنه هاي تلويزيوني مي آموزند. از آنجا كه دنياي ماهواره، تلويزيون، اينترنت، بازي هاي ويديو يي، رايانه اي و….. مملو از شخصيت هاي فاقد اصول اخلاقي (و پرخاشگري، خشونت، زير پا گذاشتن قوانين ومقررات و…..) است مي تواند دانش مربوط به جهان واقعي را وارونه جلوه دهد. طبق نظر بندورا اين ديد تحريف شده از واقعيت گاهي ممكن است به رفتار مجرمانه و جنايت آميز منجر شود. ” كودكان براي فرستادن نامه هاي تهديد آميز به معلمان و براي دعواهاي همراه با ضرب و جرح دستگير شده اندو معلوم گشته است كه اين گونه كارها را از صحنه هاي تلويزيوني آموخته اند (هرگنهان و اولسون، 1385).

بندورا مي گويد پس از آن كه باورهاي غلط تشكيل شدند، به صورت دائمي در مي آيند، زيرا صاحبان باورهاي غلط افرادي را مي جويند كه همان باورها را دارند. افزون بر اين، وقتي كه باورهاي غلط تشكيل شدند، به صورت پيشگويي ها يي كامبخش در مي آيند. براي مثال، اگر كودكي به اين باور برسد كه به جز از راه پرخاشگري و خشونت نمي توان به اهداف خود رسيد، به تجارب وفعاليت هايي مي پردازد كه باور او را تاييد مي كنند (هرگنهان و اولسون، 1385).

منبع : كودك و نوجوان-نقش رسانه در يادگيري لجبازي و پرخاشگري