هوش عاطفي[۱]، كه در برخي مواقع به صورت EQ بيان مي شود، به توانايي شخص براي تشخيص، شناخت، مديريت و استدلال در رابطه با عواطف اشاره دارد.

اين يك توانايي مهمي در ارتباطات ميان فردي است – يك موضوع روزي كه محدود به روانشناسي نمي باشد و در دنياي تجارت هم اهميت دارد.

اين واژه براي اولين بار توسط روانشناسان و در دهه ۱۹۹۰ مصطح شد، ولي كاربردهاي آن سريعا در ساير حوزه ها، شامل تجارت، آموزش و فرهنگ رايج به سرعت گسترش يافت.

روانشناساني به اسم هاي پيتر سالوي و جان دي. ماير[۲]، كه هر دو جزو محققان پيشرو در اين زمينه بودند، هوش عاطفي را به عنوان توانايي فرد براي تشخيص و شناخت عواطف در خودش و ساير افراد تعريف كردند.

اين توانايي همچنين شامل بهره مندي از اين شناخت عواطف در تصميم گيري، حل مسائل و ارتباط برقرار كردن با ساير افراد مي باشد.

در گذشته، عواطف و هوش به عنوان دو مورد متضاد در نظر گرفته مي شدند. با اين وجود، محققين حوزه روانشناسي عاطفي در سالهاي اخير به شناخت و تاثير اين مورد بيشتر علاقمند شده اند.

اين حوزه فرآيندهاي شناختي و تعاملات عواطف و تاثير آنها بر روي نحوه تفكر افراد را مورد بررسي قرار مي دهد.

همچنين اين حوزه نحوه تاثير عواطف و حالت هاي رواني، همانند خوشحالي، عصبانيت، ترس و ناراحتي را بر روي رفتار و تصميم گيري افراد بررسي مي كند.

 هوش عاطفي: عامل مهم براي موفقيت
علاقمندي به روانشناسي عاطفي و مفهوم هوش عاطفي بعد از انتشار يافتن كتاب دنيل گولمن به اسم هوش عاطفي: چرا اين مورد مي تواند با اهميت تر از IQ[3] باشد، به طور قابل توجهي افزايش يافت.

گولمن در كتاب مشهور خودش بيان مي كند كه هوش عاطفي مي تواند حداقل در حوزه پيشبيني موفقيت در زندگي داراي اهميت زيادي باشد.

وي بيان كرده است كه شايستگي عاطفي همچنين مي تواند نقش مهمي را در محيط كاري ايفا كند.

اين مفهوم به سرعت منجر به جلب توجه عموم افراد شد كه شامل مديران منابع انساني و رهبران تجارت هم بود.

محققان بيان كردند كه هوش عاطفي بر روي نحوه تاثير تعاملات كارمندان با همكاران تاثير مي گذارد.

همچنين فرض مي شود كه EQ در مديريت استرس و تضاد كاركنان و همچنين عملكرد كلي موجود در محيط كار تاثير گذار است.

مطالعات صورت گرفته نشان داده اند كه كارمندان داراي نمرات بالاتر در سنجش هاي EQ، همچنين تمايل دارند تا در سنجش هاي مربوط به عملكرد ميان فردي، توانايي هاي رهبري و مديريت استرس، به عنوان افراد سطح بالا رتبه بندي شوند.

ساير مطالعات صورت گرفته هوش عاطفي بالاتر را با رضايت شغلي و همچنين عملكردي كلي شغل مرتبط دانسته اند.

گولمن بيان كرده است در حاليكه هوش مرسوم عبارت از كيفيت مربوط به موفقيت رهبري است، ولي اين مورد به تنهايي كافي نمي باشد.

افرادي كه در كار خودشان موفق هستند، صرفا افراد باهوشي نيستند – همچنين آنها دارا هوش عاطفي بالايي هم مي باشند.

ولي هوش عاطفي فقط مربوط به CEO ها و مديران ارشد نمي باشد.

اين يك ويژگي است كه در هر سطحي از شغل فردي اهميت دارد، چه شما يك دانشجويي باشيد كه در دوره انترن هستيد يا يك كارمند ارشدي باشيد كه نقش رهبري را داريد.

در صورتي كه شما بخواهيد در محيط كاري به موفقيت دست يابيد و به درجات بالايي در حرفه خود برسيد، هوش عاطفي براي موفقيت شما يك مورد مهمي خواهد بود.

چرا هوش عاطفي در محيط كاري اهميت دارد
سوالي كه در اين بحث مطرح مي شود، عبارت از اين است كه چرا هوش عاطفي يك مهارت با ارزشي در محيط كاري مي باشد.

بر اساس يكي از ارزيابي هاي صورت گرفته[۴] در مورد مديران استخدامي، در حدود ۷۵ درصد از پاسخ دهندگان بيان كردند كه آنها در استخدام كارمندان، EQ را به عنوان عامل مهمتري نسبت به IQ در نظر مي گيرند.

برخي از دلايلي كه مربوط به اهميت هوش عاطفي در موفقيت كاري مي باشد، عبارتند از:

هوش عاطفي مي تواند منجر به ايجاد تصميمات تجاري بهتري شود
كارمندان داراي هوش عاطفي در شرايط تحت فشار، به احتمال بالايي آرامش خودشان را حفظ مي كنند
افراد داراي هوش عاطفي بالاتر، بهتر مي توانند تضادهاي و تعارضات موجود را حل كنند
رهبران داراي هوش عاطفي، تمايل دارند تا حس همدلي بيشتري داشته باشند
كارمندان داراي هوش عاطفي بالاتر، تمايل بيشتري به شنيدن، منعكس كردن و پاسخ دادن به انتقادهاي ساختاري دارند.
هوش عاطفي در سطح گسترده اي به عنوان يك مهارت با ارزش در نظر گرفته مي شود، و همچنين موردي مي باشد كه محققان بر اين باورند كه مي تواند منجر به پيشرفت آموزش و روش به كار گرفته شده شود.

هر چند كه ممكن است برخي افراد به صورت طبيعي داراي مهارت هاي عاطفي باشند، ولي يك سري مواردي وجود دارند .

هر شخصي براي افزايش توانايي خودش در شناخت و استدلال بر مبناي عواطف، مي تواند از آنها استفاده كند.

در يك محيط كاري كه اغلب روابط و تصميمات تجاري صورت گرفته برمبناي شناخت ميان فردي، كار تيمي و ارتباط مي باشند، هوش عاطفي مي تواند مفيد باشد.

[۱] Emotional Intelligence

[۲] Peter Salovey and John D. Mayer

[۳] Daniel Goleman’s book Emotional Intelligence: Why it can Matter More Than IQ

[۴]https://www.careerbuilder.ca/share/aboutus/pressreleasesdetail.aspx?id=pr652&sd=8%2f18%2f2011&ed=8%2f18%2f2099

اختلال هاي روانشناسي از يادگيري، فزون خواهي جنسي تا ترك اعتياد
۱۵ روش مفيد براي درمان افسردگي همسر
اقدامات باليني در سلامت روان
درمان به وسيله مدل سيستم درون خانوادگي IFS
۸ عامل جلوگيري از خواب نامناسب و كابوس
چگونه مي تواند هوش عاطفي را افزايش داد
به دليل اينكه هوش عاطفي يك مهارت داراي ارزش بالايي مي باشد، آيا هر شخصي مي تواند چنين مهارتي داشته باشد؟

آيا افراد فاقد اين توانايي مي توانند توانايي هاي خودشان را براي شناخت و مديريت عواطف بهبود دهند؟

عواملي از قبيل تربيت و شخصيت نقش مهمي را در ايجاد هوش عاطفي دارند، ولي هوش عاطفي يك مهارتي است كه مي تواند از طريق تمرين و تلاش بهبود يابد.

يكي از مطالعات صورت گرفته در اين زمينه[۱] نشان داده است مشاركت كنندگاني كه در زمينه هاي شايستگي عاطفي كليدي آموزش مي بينند.

نه تنها پيشرفت هاي پايداري در هوش عاطفي دارند، بلكه همچنين پيشرفت هايي را در بهزيستي فيزيكي و رواني ، روابط اجتماعي بهتر،  سطوح پايين كورتيزول (هورمون استرس) تجربه مي كنند.

بنابراين در صورتي كه شما علاقمند هستيد تا با استفاده از مهارت هاي هوش عاطفي، عملكرد خودتان را در محيط كاري بهبود بدهيد، برخي از نكات وجود دارند كه بايد آنها را رعايت بكنيد:

خودآگاهي موجود در خودتان را افزايش بدهيد
يكي از اولين اقدامات مربوط به استفاده از مهارت هاي هوش عاطفي در محيط كار، تمرين كردن براي شناخت عواطف خودتان مي باشد.

خودآگاهي شامل مطلع بودن نسبت به جنبه هاي مختلف خودتان مي باشد كه شامل عواطف و احساسات است.

اين مورد يكي از جنبه هاي مبنايي هوش عاطفي مي باشد. شما به منظور تشخيص عواطف خودتان و شناخت عوامل اين احساسات، در مرحله اول نياز به خودآگاهي داريد.

از نظر مركز مشاوره روش هاي مربوط به بهبود خودآگاهي عبارتند از:

توجه كردن به احساس خودتان در لحظات مختلف روز. اين عواطف چه تاثيري بر روي نحوه پاسخ شما دارند؟
آيا مواردي كه شما احساس مي كنيد، بر روي تصميمات شما و نحوه تعامل شما با ساير افراد تاثير دارند؟
شما با صرف كردن زمان بيشتر براي جواب دادن به اين سوالات، مي توانيد آگاهي بيشتري را در مورد عواطف خودتان و نقش اين عوامل در زندگي روزمره خودتان به دست بياوريد.
نقاط قوت و ضعف عاطفي خودتان را مشخص كنيد. شما به چه نحوي با ساير افراد ارتباط برقرار مي كنيد؟
آيا شما در اغلب موارد خودتان را فرد صبور، عصباني يا اذيت كننده مي بينيد؟ شما به چه نحوي مي توانيد تعامل موثري با اين احساسات داشته باشيد؟
شناخت نقاط ضعف خودتان به شما اجازه مي دهد تا به دنبال راه حل هايي باشيد كه با نقايص خودتان به صورت مناسبي برخورد كنيد.
در نظر داشته باشيد كه عواطف تمايل دارند تا زودگذر باشند و به صورت سريع تغيير كنند.
است كه همكار شما منجر به عصبانيت شما شود يا رئيس شما يك كار نامناسبي به شما بدهد كه آن را انجام بدهيد.
قبل از اينكه هر گونه واكنشي نشان بدهيد، به ياد داشته باشيد كه همه اين موارد زودگذر هستند، بنابراين گرفتن تصميمات عجولانه برمبناي عواطف شديد مي تواند منجر به آسيب رساندن به اهداف و موفقيت بلندمدت شما شود.
خودكنترلي را تمرين كنيد
دنيل گولمن خودكنترلي را به عنوان بخش مهمي از هوش عاطفي بيان كرده است. آگاه بودن نسبت به عواطف خودتان، اولين مرحله مهم مي باشد، ولي همچنين شما نياز به توانايي مناسب براي مديريت مواردي داريد كه احساس مي كنيد.

افرادي كه خودكنترلي بهتري دارند، توانايي بيشتري براي انطباق دادن خودشان با موقعيت هاي در حال تغيير دارند.

آنها همه چيز را نشان نمي دهند، و منتظر پيدا كردن روش هاي مناسبي مي مانند تا عواطف خودشان را بيان كنند و بدون ارائه و در همان لحظه واكنش نشان نمي دهند.

همچنين آنها نحوه تاثير اظهارات عاطفي خودشان بر روي ساير افراد را هم در نظر مي گيرند.

روش هاي براي بهبود مهارت هاي خود كنترلي در محيط كاري:

پيدا كردن تكنيك هايي براي برخورد با استرس مربوط به كار: پيدا كردن سرگرمي هاي خارج از محيط كار، يك نقطه شروع مناسبي مي باشد.
همچنين تمرين فيزيكي يك روش مناسبي براي از بين بردن استرس مي باشد.
زماني كه محيط كاري استرس زا مي شود، آرامش خودتان را حفظ كنيد. اين حقيقت را بپذيريد .
شما نمي توانيد همه چيز را كنترل كنيد و به دنبال پيدا كردن روشهاي مفيدي باشيد كه مي توانيد نسبت به آن موقعيت پاسخ دهيد و منجر به بدتر شدن وضعيت نشويد.
قبل از تصميم گيري، يك زماني را صرف تفكر بكنيد. عواطف مي توانند شما را تحريك كنند كه به صورت آني واكنش نشان بدهيد.
ولي در صورتي كه شما يك مقدار زمان به خودتان بدهيد و تمامي احتمالات را بررسي كنيد، آرامتر خواهيد بود و انتخاب هاي عقلايي تري خواهيد داشت.
[۱] https://doi.org/10.1037/a0023047

مهارت هاي اجتماعي خودتان را بهبود دهيد
تحقيات صورت گرفته در حوزه روانشناسي عاطفي همچنين بيانگر اين است كه افراد داراي EQ بالاتر، داراي مهارت هاي اجتماعي قوي تري هستند.

به دليل اينكه آنها در شناخت عواطف ساير افراد مهارت دارند، مي توانند پاسخ مناسبي را در موقعيتهاي موجود ارائه بدهند.

همچنين مهارت هاي اجتماعي ارزش بيشتري را در محيط كاري دارند، چرا كه آنها منجر به ارتباط و فرهنگ مشاركتي كلي بهتري مي شوند.

كارمندان و رهبران داراي مهارت اجتماعي بهتر، مي توانند ارتباط مناسبي را با همكاران برقرار كنند و ايده هاي خودشان را به صورت موثرتري انتقال بدهند.

افراد داراي مهارت هاي اجتماعي بهتر نه تنها  بازيكنان تيمي مناسبي هستند، بلكه همچنين مي توانند در مواقع نياز نقش رهبري را هم برعهده بگيرند.

روش هاي مربوط به تقويت مهارتهاي اجتماعي در محيط كاري عبارتند از:

گوش دادن به صحبت هاي ساير افراد. اين مورد فقط به معناي گوش دادن انفعالي به صحبت هاي ساير افراد نمي باشد.
گوش دادن فعال شامل نشان دادن توجه، پرسيدن سوال و ايجاد يك پيش زمينه مي باشد.
شما چه در حالتي كه نقش مديريت داشته باشيد و چه در حالتي كه عضو يك تيم باشيد، گوش دادن فعال مي تواند علاقه شما را براي پروژه هاي كاري و تمايل شما نسبت به همكاري با ساير افراد و دستيابي به اهداف گروهي را نشان بدهد.
توجه كردن به ارتباط غيرشفاهي: علائمي كه افراد از طريق زبان بدن خودشان مي فرستند، مي تواند نشان دهنده تفكر واقعي آنها باشد.
شديدتر كردن مهارت هاي ترغيب و قانع سازي: توانايي مربوط به تاثير گذاشتن در محيط كاري و متقاعد كردن اعضاي تيم و ناظران براي گوش دادن به ايده هاي شما مي تواند يك عامل مناسبي در پيشرفت كار شما باشد.
از نمايش دادن در اداره اجتناب كنيد، ولي مطمئن شويد كه شما مي توانيد تضادها را مديريت بكنيد.
بيشترين تلاش خودتان را براي اجتناب از سياست هاي بي اهميت اداره كه در محيط كاري وجود دارند، انجام بدهيد ولي در نظر داشته باشيد كه تضادهاي موجود همواره قابل اجتناب و پيشگيري نيستند.
به موارد بيان شده از طرف ساير افراد گوش بدهيد و به دنبال پيدا كردن روش هاي حل مسئله و به حداقل رساندن تنش هاي موجود باشيد.
همدلي بيشتري داشته باشيد
افراد داراي هوش عاطفي بالا، توانايي بالايي را براي درك كردن شرايط ديگران و شناخت احساسات آنها دارند.

همدلي يك چيزي فراتر از شناخت احساسات ديگران مي باشد؛ همچنين همدلي شامل نحوه پاسخ دادن به اين عواطف مي باشد.

همدلي موجود در محيط كاري به شما اجازه مي دهد تا روابط مختلفي را بشناسيد كه بين ناظران و همكاران وجود دارد.

همچنين به شما اجازه مي دهد تا افراد قدرتمند و تاثير آنها بر روي رفتارها، احساسات، و تعاملاتي كه در چنين روابطي وجود دارند را بشناسيد.

برخي از روشهاي موجود براي تقويت همدلي در محيط كاري عبارتند از:

تلاش براي مشاهده كردن موارد موجود از ديدگاه يك شخص ديگر.
اين مورد مي تواند چالش زا باشد، به خصوص در صورتي كه شما اين احساس را داشته باشيد كه فرد ديگر اشتباه مي كند.
ولي به جاي اينكه بگذاريد عدم توافق هاي موجود منجر به بروز تضادهاي قابل توجهي شوند، يك زماني را صرف در نظر گرفتن موقعيت موجود از ديدگاه ساير افراد بكنيد.
اين روش مي تواند اقدام خوبي براي پيدا كردن يك راه حل مياني براي دو ديدگاه متضاد باشد.
توجه كردن به نحوه واكنش شما نسبت به ساير افراد. آيا شما به ساير افراد اجازه مي دهيد كه ايده هاي خودشان را مطرح كنند؟
آيا شما موارد بيان شده از طرف آنها را قبول مي كنيد، حتي در صورتي كه مخالف ديدگاه شما باشد؟
اجازه دادن به فرد براي اينكه اين احساس را داشته باشد كه تلاش با ارزش است، در اغلب موارد باعث مي شو كه فرد تمايل بيشتري براي سازش داشته باشد.
تقويت انگيزه خودتان
يك مولفه ديگري كه در زمينه هوش عاطفي وجود دارد، عبارت از موردي است كه به عنوان انگيزه دروني شناخته مي شود.

افرادي كه EQ قوي تري دارند، تمايل دارند كه انگيزه بيشتري براي به دست آوردن منافع خودشان داشته باشند.

آنها به جاي تلاش براي بدست آوردن پاداش خارجي، تمايل دارند كه كار خودشان را انجام دهند، چرا كه در اين صورت يك كار مفيدي انجام مي دهند و نسبت به آن چيزي كه انجام مي دهند، علاقمند مي باشند.

پول، موقعيت و تحسين شدن موارد خوبي هستند، ولي افرادي كه موفقيت بالاتري را در محيط كاري دارند، معمولا از طريق موارد ديگري انگيزه پيدا مي كنند.

آنها به كاري كه انجام مي دهند، علاقمند هستند. آنها در كار خودشان متعهد هستند، دوست دارند كه با چالش هاي جديدي مواجه شوند و اشتياق آنها مي تواند فراگير شود.

آنها در مواجهه با كمبود ها تسليم نمي شوند و مي توانند الهام بخش ساير افراد براي سخت كوشي و سماجت در رسيدن به اهداف باشند.

بر روي دوست داشتن شغل خودتان متمركز شويد. احساس شما در مورد كار شما هيچگونه اهميتي ندارد، مواردي كه اهميت دارند عبارت از دوست داشتن و تنفر داشتن شما نسبت به موارد مختلف مي باشد.
به منظور ايجاد انگيزش دروني، سعي كنيد كه بر روي جنبه هايي از شغل خودتان متمركز شويد كه واقعا از آن لذت مي بريد.
شايد شما احساس مربوط به پيشرفت در كامل كردن يك پروژه بزرگ را دوست داشته باشيد.
يا ممكن است كه شما كمك كردن به مشتريان براي پيشرفت داشتن در اهداف خودشان را دوست داشته باشيد. مولفه هاي موجود در شغل خودتان را مشخص كنيد و از آنها الهام بگيريد.
تلاش كنيد كه ويژگي مثبت خودتان را نگه داريد. به تمايل افراد خوشبين براي الهام دادن و انگيزه دادن به ساير افراد توجه كنيد.
ايجاد چنين ويژگي هايي مي تواند به شما كمك كند تا احساس مثبت تري را در محيط كاري خودتان به دست بياوريد.
توصيه اي براي داشتن يك زندگي بهتر
هوش عاطفي، نه تنها در زمينه بهزيستي، بلكه همچنين در موفقيت شما در محل كار هم نقش مهمي را ايفا مي كند.

خوشبختانه، شما مي توانيد يك سري نكاتي را از روان شناسي عاطفي ياد بگيريد كه به شما اجازه مي دهند بتوانيد EQ خودتان را بهبو دهيد و شايستگي عاطفي بيشتري را به دست بياورد تا در نتيجه آن عملكرد خودتان را تقويت كنيد و به موفقيت هاي شغلي بيشتري دست پيدا كنيد.

نويسنده: كندرا چري[۱]

آخرين به روز رساني: ۱۰ مي ۲۰۱۸

منبع :۵ روش براي داشتن هوش عاطفي بيشتر در محيط كاري- مركز مشاوره