ژنتيك هاي رفتاري كه همچنين به عنوان ژنتيك هاي رواني شناخته مي شوند، عبارت از مطالعه تاثير تركيبات ژنتيكي ارگانيسمي بر روي رفتار و تعامل مابين وراژت و محيط مي باشند كه بر روي رفتار فرد تاثير مي گذارند.

مباحث مربوط به تعيين كننده هاي تونايي ها و ناتوانايي هاي رفتاري در اغلب مواقع به عنوان مباحث “طبيعت – تربيت” مورد اشاره قرار مي گيرد.

تاريخچه اوليه

رابطه مابين رفتار و عوامل ژنتيكي يا وراثت براي اولين بار به مطالعه يك دانشمند انگليسي به اسم سر فرانسيس گالتون (Sir Francis Galton) (1822-1911) بر مي گردد كه براي اولين بار عبارت “طبيعت و تربيت” را مصطلح كرد.

گالتون خانواده هاي يك سري افراد مشهور را مورد مطالعه قرار داد و همانند پسر عموي خودش، چارلز داروين (Charles Darwin) به اين نتيجه رسيد كه قدرت هاي ذهني در خانواده ها شكل مي گيرند.

گالتون اولين فردي بود كه در مطالعات ژنتيكي خودش از دوقلوها استفاده كرد و پايه گذار تعداد زيادي از روش هاي آماري بود كه حتي در حال حاضر هم مورد استفاده قرار مي گيرند.

اولين مطالعه مربوط به ژنتيك رفتاري انسان در مورد هوش و بيماري رواني براي اولين بار در دهه 1920 صورت گرفت؛ در اين دوره محيط زيست گرايي (نظريه اي كه بيان مي دارد رفتار در نتيجه يك سري عوامل غيرژنتيكي صورت مي گيرد.

دقيقا مشابه تجربيات مختلف دوران كودكي) محبوب بود و بعد از اين دوره بود كه سوء استفاده دولت نازي آلمان از علم ژنتيك باعث شد كه اثر ارثي به يك مفهوم زشت و نامناسبي تبديل شود.

هر چند كه در دهه هاي بعدي مطالعات ژنتيكي بر روي رفتار انساني همچنان ادامه داشت، ولي در دهه 1970 يك ديدگاه متوازن در حوزه روان پزشكي مسلط شد كه اهميت طبيعت و همچنين تربيت را تاييد مي كرد.

در حوزه روان شناسي اين اصلاحات در دهه 1980 صورت گرفت.

امروزه اكثر مطالعات مربوط به ژنتيك رفتاري بر روي شناسايي ژن هاي خاصي متمركز است كه بر روي ابعاد رفتاري (همانند شخصيت و هوش) و اختلالات (همانند اوتيسم، فزون كاري، افسردگي و اسكيزوفرنيا) تاثير مي گذارند.

روش هاي مطالعه

روش هاي ژنتيكي كمِّي براي تخمين تاثير خالص عوامل ژنتيكي و محيطي بر روي تفاوت هاي فردي موجود در ويژگي هاي پيچيده (همانند ويژگي هاي رفتاري) به كار گرفته مي شوند.

علاوه بر اين، روش هاي ژنتيكي مولكولي براي شناسايي نقش ژن هاي خاص در تاثيرات ژنتيكي به كار گرفته مي شوند. اين تحقيقات هم بر روي انسان ها و هم بر روي حيوانات صورت مي گيرند؛

با اين وجود، مطالعاتي كه از مدل هاي حيواني استفاده مي كنند در مقايسه با مطالعات صورت گرفته بر روي انسان اطلاعات دقيق تري را به دست مي دهند، چرا كه ژن ها و محيط ها به راحتي در محيط آزمايشگاهي قابل كنترل و دستكاري هستند.

منبع :كانون مشاوران ايران-ژنتيك (وراثت) رفتار