همزمان با ابعاد مختلف رشد جسمي، رواني و حركتي كودكان، توانايي هاي زباني آن ها نيز تغيير مي كند.

ممكن است برخي از كودكان زودتر از هم سن و سال هاي خود شروع به سخن گفتن كنند و يا به گونه اي قابل توجه، صحبت هاي اطرافيان را بهتر درك كنند.

در حقيقت رشد زباني كودكان مختلف نيز مي تواند با هم متفاوت باشد و با توجه به تاثيرات قابل توجه زبان بر ابعاد مختلف زندگي از جمله برقراري ارتباط، يادگيري، مهارت هاي خواندن، درك مطلب و ..در اين مطلب قصد داريم تا شما را با رشد زباني كودكان و جزييات آن بيشتر آشنا كنيم.

رشد زباني چيست؟

نظريه پردازان زيايد از جله اسكينر، چامسكي، پياژه، لوريا، برونر  و ويگوتسكي به بررسي مساله رشد زباني پرداخته اند.

رشد زباني از دو بخش مهم زبان بياني و زبان دريافتي تشكيل شده است. مي توان گفت زبان بياني عبارت است از اينكه كودك بتواند از طريق صحبت كردن با دگران ارتباط برقرار كند و يا مطالب را به درستي بنويسد.

زبان دريافتي نيز به معناي توانايي كودك در درك گفته هاي ديگران به صورت كلامي و نوشتاري است.

بنابراين كودكاني كه از رشد زباني خوبي برخوردارند، مي توانند معاني مد نظر خود را به راحتي به ديگران منتقل كنند و معناي كلام و نوشتار ديگران را نيز به خوبي دريابند.

عوامل تاثير گذار بر رشد زباني كودك

تحقيقات انجام شده در حيطه ي رشد زباني نشان دهنده ي آن است كه عوامل مختلفي در كنار يكديگر قرار مي گيرند و رشد زباني فرد را پيش بيني مي كنند.

به عنوان مثال لازم است تا مجموعه اي از عوامل رشد عمومي، رشد حواس، مغز، اعصاب، سيستم عصبي مركزي، رشد فعاليت هاي عالي ذهني و چگونگي شكل گيري طرح هاي رشد زباني به درستي پيش روند تا فرد به رشد زباني مطلوب دست يابد.

رشد زباني كودكان چگونه آغاز مي شود؟

ممكن است براي شما نيز اين سوال ايجاد شود كه كودكان چگونه زبان را ياد مي گيرند؟ آيا آن ها در ابتدا زبان دريافتي را مي آموزند و يا زبان بياني را؟

پژوهش هاي انجام شده نشان مي دهد كه در پايان اولين سال زندگي كودك، فهم زباني ايجاد مي شود.

اين بدين معناست كه كودك قبل از انكه بتواند كلمه اي را بيان كند، برخي از كلمات و اصطلاحات را مي فهمد و سپس تلاش مي كند تا آن ها را به كار ببرد.

كلارك معتقد است وقتي كودكان كلمه اي را مي شنوند، شروع به حدس زدن در مورد معناي آن مي كنند و سپس تلاش مي كنند تا ضمن به كار بردن آن كلمه، حدسيات خود را امتحان كنند.

بر اساس به آزمون گذاشتن حدسيات، كودك مي تواند به تدريج متوجه معناي كلمات شود و آن ها را بياموزد.

در مرحله ي بعد كودك تلاش مي كند تا از طريق كلماتي كه يادگرفته با محيط ارتباط برقرار كند و زبان بياني را نيز رشد دهد.

رشد زباني از تولد تا 8 سالگي

به عنوان يك والد، مربي و يا فردي كه با كودكان در ارتباط هستيد، آگاهي از مراحل رشد زباني به شما كمك مي كند تا بتوانيد براي بهبود آن برنامه ريزي كنيد.

رشد زباني كودكان نيز ار الگوي عمومي رشد تبعيت مي كند. در ابتدا كودك تلاش مي كند تا از طريق گريه و اصوات مختلف با ديگران ارتباط برقرار كند.

سپس در اواخر ماه دوم تولد، خنديدن، ابزار ديگري است كه به ابزارهاي زاني كودك افزوده مي شود.

در يك كودك 5 يا 6 ماهه شاهد آن خواهيد بود كه شروع به هجاسازي مي كند و از اين طريق، تمايل به برقراري رابطه با ديگران را نشان مي دهد.

اين هجاها در طول زمان بيشتر ميشوند و كودك يك ساله مي تواند اولين كلمه ي با معني را توليد كند.

جالب است بدانيد كه كه كودكان در يادگيري زبان، بيش از آنكه توليد كننده باشند، دريافت كنندگان خوبي هستند.

بدين معنا كه آن ها قبل از آنكه ده كلمه را بگويند، 50 كلمه را مي فهمند و به عبارتي واژگان دريافتي آن ها 5 برابر واژگاني است كه توليد كرده اند.

به طو ميانگين مي توانيم بگوييم كه كودكان در سن 2.5 سالگي، حداقل 50 كلمه را بيان مي كنند و روند پيچيده ي دريافت و انتقال زبان را از كلمه به جمله سازي گسترش مي دهند.

به گونه اي كه كم كم جمله سازي مي كنند و قواعد زباني را نيز ياد مي گيرند.

با ورود به مدرسه و به ويژه پس از 8 سالگي، كودكان بر زبان، آگاهي كاملي يافته  و كاركردهاي مختلف آن را به خوبي درك مي كنند.

چگونه مي توان رشد زباني كودك را بهبود داد؟

همانطور كه گفته شد، رشد زباني كودك نيز همانند ساير ابعاد رشد، روندي مرحله به مرحله دارد. اين بدين معناست كه ايجاد فشار و اجبار براي جهش از مرحله اي به مرحله يديگر نه تنها به سود كوك نيست بلكه مي تواند رشد او را مختل كند.

به عنوان مثال خط خطي كردن يكي از مهم ترين فعاليت هاي كودك است زيرا مي تواند به رشد زبان و بعدها بر توانايي خواندن تاثير بگذارد.

كودك ۵ يا ۶ ساله اي كه هنوز خط خطي مي كند بايد پيش از آنكه بتواند بخواند يا بنويسد، اين مرحله را به پايان برساند.  بنابريان تحميل كودك به جهش از اين مرحله مهم، يادگيري او را كند مي كند و به او صدمه ي عاطفي قابل توجهي مي زند.

نويسنده : سايت كودكانه